Imarisheni mapato ya ndani kwa maendeleo yenu - Mtaalam

Na Mwandishi Maalum, New York

 

Nchi  zinazoendelea hususani  Afrika,  Kusini mwa  Jangwa la Sahara  zimeshauriwa  kujiwekea mipango, sera, taratibu na sheria zinazotekelezeka  ambazo kwayo  zitaongeza  na  kuboresha ukusanyaji wa mapato ya ndani ili si tu kuongeza kasi ya ukuaji wa uchumi wake  lakini pia kuwa na maendeleo endelevu.

Aidha  nchi hizi zimeambiwa   kuwa  kile kipindi cha kusubiri kuletewa maendeleo kwa maana ya kuwategemea wafadhili kupitia uwekezaji wa moja  kwa moja ( FDI) au misaada kimeshapita kwa kuwa   hakuna  nchi inayoweza kuleta  maendeleo kwa nchi nyingine.

 Hayo yamejitokeza  siku ya Jumanne  hapa Umoja wa Mataifa, wakati wa  majadiliano yasiyo rasmi ya mada  iliyohusu  mapato ya ndani ( public financing)  kama njia moja wapo ya uwezeshaji wa maendeleo endelevu. Majadiliano  haya  yanafanyika ikiwa ni sehemu ya  maandalizi ya  Mkutano wa Tatu wa Kimataifa juu ya   Uwezeshaji wa Raslimali Fedha kwa Maendeleo Endelevu. Mkutano utakofanyika  mapema mwakani huko Addis Ababa, Ethiopia.

Ujumbe wa Tanzania katika  majadiliano haya unaongozwa na Naibu  Katibu Mkuu, Wizara ya Fedha,  Bibi Dorothy Mwanyika.

Mchokoza mada wa  majadaliano hayo, Profesa  Atul Kohli  kutoka Chuo Kikuu cha Princeton cha  Marekani,  ameeleza   si tu kwamba hakuna nchi au mtu anayeweza  kumletea maendeleo mwingine lakini pia hakuna  mfumo mmoja wa maendeleo ambao unaweza kutumika kwa nchi zote.

Amesema nchi nyingi za Afrika Kusini mwa    Jangwa la Sahara zimendelea kuwa nyuma kimaendeleo tofauti  na baadhi ya nchi za Asia, kwakuwa zimeendelea kuwa tegemezi wa misaada ya nje na vile vile kuwa na madeni makubwa.

Profesa Kohli amesema,   nchi masikini zinaweza kujifunza mambo mawili  au matatu kutoka nchi zenye uchumi wa kati kama vile Korea ya Kusini na Malaysia ambazo pamoja na kuwa na utashi wa kisiasa wa kuondokana na utegemezi  pia ziliamua kwa dhati pamoja na mambo mengine kuibua vyanzo vya mapato yao ya ndani na kuwa na usimamizi mzuri wa ukusanyaji wa mapato hayo pamoja na matumizi yake.

Aidha  amesema hakuna nchi ambayo imeweza kupiga hatua kubwa ya kiuchumi na kimaendeleo pasipo kufanya mageuzi ya viwanda ikiwa ni pamoja na kuvilinda viwanda  vyake.

“Hakuna nchi ambayo imeweza kupata mafanikio makubwa  katika eneo la viwanda bila serikali kuingilia  kati au kusaidia. Ipo mifano hai ya  namna ambavyo hata serikali za  mataifa  makubwa zilifanya katika karne za 18, 19 na 20 kulinda viwanda vyao dhidi ya bidhaa kutoka nje”. Amesema Profesa  Atul Kohli.

Uzalishaji wa bidhaa  kwaajili ya masoko ya nje ni moja  ya eneo ambalo  siyo tu linaongeza mapato ya ndani lakini pia inaifanya nchi kutokuwa mwagizaji zaidi wa biadhaa kutoka nje.

Aidha ameeleza kuwa utashi wa kisiasa, nchi imara, viongozi wanaowajibika wasiokuwa waoga katika kusimamia vipaumbele wanavyovipanga ni moja ya sababu ambayo  baadhi ya nchi zenye uchumi wa kati zimefika hapo zilipo.

Amesisitiza kuwa ukusanyaji wa  mapato ya ndani pamoja na upanuzi wa wigo wa mapato hayo,  unahitaji pia  watendaji wanaowajibika na   ambao wako tayari  kuziba  mianya ya ukwepaji kodi na wanaowajibika kwa wananchi wao kwa kuwa wanamkataba nao.

“Ni lazima msimamie maendeleo yenu  kutokana  kile mlichonacho bila ya kutegemea misaada kutoka nje. Imarisheni vyanzo vyenu vya mapato,uwekezaji wa ndani na mitaji ya kijamii. Mnaweza kutegemea misaada ya  nje muhimu lazima muwe na mapato yenu imara ambayo  hayatawafanya muwe tegemezi”, amesisitiza Profesa Kohli.

Akichangia majadiliano hayo, Naibu Katibu Mkuu,  Bibi Dorothy Mwanyika amesema, nchi  nyingi zinazoendelea Tanzania  uzoefu umeonyesha kuwa upatikanaji wa misaada kutoka nje na inayotolewa kwa wakati na inayotabilika imeweza  kutoa unafuu kwa nchi zinazoendelea ambazo hazina uwezo wa kukusanya  mapato yake zenyewe.

 Hata hivyo ameeleza kuwa hivi sasa nchi zinazoendelea zimegudua kuwa siyo tu kuwa misaada  hiyo haitoshi lakini wakati mwigine haitabiriki huku ikiwa ni ya muda mfupi. Na kubwa zaidi sehemu kubwa ya   misaada hiyo  ikirudi kule ilikotoka ili hali walengwa wakinufaika kidogo.

Akasema  ni kutoka na uzeofu huo ndiyo maana Tanzania  inathamini mfumo huu mpya wa kuwa na vyanzo tofauti vya mapato vitakavyosaidia kusukuma mbele ajenda za maendeleo endelevu baada ya 2015.

Naibu Katibu Mkuu amesema ni kwa kulitambua hilo ndiyo maana  Tanzania imejiwekea taratibu za kuhamasisha raslimali za ndani  ikiwa ni pamoja na  kupanua wigo wa vyanzo vya  mapato yake   ukusanyaji wa kodi na  kuziba mianya ya  ukwepaji  kodi pamoja na kupunguza misamaha ya kodi.

Vile vile  Bibi Mwanyika amesema,  nchi zilizoendelea  zinatakiwa kuongeza kasi ya ushirikiano wake katika udhibiti wa  utoroshaji wa fedha pamoja  na fedha chafu   jambo ambao  amelieleza kuwa linachangia  katika kuzifanya nchi zinazoendelea kukosa mapato  ya kutekeleza   mipango ya maendeleo.

Naibu Katibu  Mkuu pia amegusia suala la mzigo wa madeni kwa nchi  zinazoendelea na kueleza kuwa ni mzigo unaozielemea  nchi hizo na hasa ikizingatiwa  zina lazimika kukopa ili kuziba pengo la upugufu wa mapato yake.