Speech ya Mhe Fatma Fereji Siku ya Mazingira

TAARIFA YA WAZIRI WA NCHI OFISI YA MAKAMU WA KWANZA WA RAIS MHESHIMIWA FATMA A FEREJI KATIKA KUADHIMISHA SIKU YA MAZINGIRA DUNIANI TAREHE 05 JUNI 2012

Ndugu wananchi,

Kwanza kabisa napenda kuchukua fursa hii adhimu kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutufikisha tena katika maadhimisho ya Siku ya Mazingira Duniani kwa mwaka huu wa 2012. Kwa kuwakumbusha ni kwamba tarehe 5 Juni ya kila mwaka ni Siku ya Mazingira Duniani.  Siku hii imeanzishwa na Umoja wa Mataifa mwaka wa 1972 Jijini Stockholm nchini Sweden kwa lengo la kuwakumbusha wananchi na Serikali za mataifa mbalimbali kutafakari suala zima la maendeleo yao kwa kuzingatia mazingira.  Maudhui haya yameonekana kuwa ni ya lazima baada ya kuwepo kwa uharibifu wa mazingira ulitokana na harakati za kujitafutia maendeleo hasa kwa Mataifa tajiri duniani.  Harakati hizo ni pamoja na shughuli za kilimo, viwanda, ujenzi, usafiri na usafirishaji, uchimbaji wa madini, biashara, n.k.  Zanzibar ni sehemu ya Dunia, hivyo hatuna budi kuungana na nchi nyengine duniani kuadhimisha siku hii muhimu katika mustakbali wa maisha yetu na vizazi vijavyo.

Ndugu wananchi,

Mazingira ya visiwa vyetu katika hali yake ya asili kimsingi yalikuwa ni mazuri yenye fukwe zenye kupendeza, bahari iliyosheheni rasilimali za aina mbalimbali, udongo wenye rutuba, miti na wanyama wa aina tofauti.  Mambo yote hayo yametuwezesha kufikia kwenye maendeleo tuliyonayo.  Hata hivyo hali hiyo hivi sasa imeshaanza kubadilika na changamoto za aina mbalimbali za kimazingira zimeshaanza kujitokeza na kuwa tishio kwa mustakabali wa maendeleo endelevu ya Zanzibar.  Miongoni mwa changamoto hizo ambazo zinasababishwa na mikono yetu ni:-

·        Ukataji ovyo wa miti ya misitu, matunda na mikoko.

·        Ujezi holela na usiokuwa na mpango hasa karibu na vyanzo vya maji.

·        Utupaji ovyo wa taka za majumbani, mahotelini na sehemu za biashara.

·        Uingizaji wa bidhaa chakavu hasa za umeme na elektroniki (e-waste) kutoka nchi za nje.

·        Uchimbaji usio wa mpangilio wa mchanga, kifusi, udongo na mawe.

·        Kuendelea kutumiwa kwa mifuko ya plastiki.

·        Kuendelea kwa uvuvi haramu katika maeneo mbalimbali ya visiwa vyetu unaoharibu matumbawe na kuvua samaki wachanga.

·        Umwagaji ovyo wa maji machafu kutoka majumbani, viwandani, na mahotelini.

Ndugu wananchi,

Uvunaji wa maliasili zinazotuzunguuka pamoja uendelezaji wa shughuli mbalimbali za kimaendeleo ni suala la lazima kwa binaadamu yeyote ili aweze kuishi.  Hata hivyo, pasipokuwa na tahadhari na utaratibu mzuri wa kuvuna maliasili hizo ndipo athari mbaya za uharibifu wa maliasili hizo na mazingira hutokea.  Miongoni mwa sababu zinazopelekea kuwepo kwa changamoto za kimazingira nilizozitaja hapo juu ni wadau mbalimbali kutokuzingatia na kufuata taratibu, kanuni na sheria ziliopo.  Kwa mfano, sheria za uvuvi, misitu, ardhi, na mazingira zinatoa muongozo mzuri wa matumizi bora ya Ardhi na endelevu ya maliasili ziliopo katika visiwa vya Zanzibar na kuelekeza nini kifanyike ili kuwa salama au kupunguza athari zilipo kwa faida ya kizazi cha sasa na kijacho.

Suala la utunzaji na uhifadhi wa mazingira si suala la mtu au taasisi fulani peke yake. Ni suala letu sote na linahitaji nguvu na juhudi za pamoja. Kwa sababu tukiyaacha mazingira yetu yakaharibika kila mmoja ataathirika kwa namna moja au nyengine.  Dunia imeweka siku maalumu ya mazingira ili kupeana nasaha za kuhifadhi na kulinda mazingira kufuatana na kauli mbiu ya mwaka unaohusika.

Ndugu wananchi, 

KAULI MBIU ya maadhimisho ya siku ya mazingira duniani kwa mwaka huu wa 2012 ni Uchumi Endelevu: Je, unakuhusu wewe? (Green Economy: Does iyt include you?)  Kauli hii ina maana pana sana na kimsingi inahimiza Uchumi Endelevu wenye kujali uhifadhi wa mazingira na kutaka kila mmoja wetu aweze kuhusika.  Kwa ujumla Uchumi Endelevu au uchumi wa kijani ni ule uchumi ambao unazingatia mambo matatu: uchumi, jamii na mazingira.  Kwa maana Uchumuni endelevu ni uchumi ambao unaongeza mapato na ustawi wa jamii sambamba na utunzaji na uhifadhi wa mazingira.  Kwenye Uchumi endelevu, masuala ya ukuaji wa uchumi, jamii na mazingira ni mambo ambayo yanatakiwa yawe yanakwenda kwa pamoja ili kuleta uwiano bila ya kuathiri kimoja wapo.  Ni lazima uchumi endelevu au  uchumi wa kijali uwe na uchafuzi mdogo wa mazingira na uzalishaji mdogo wa hewa ukaa ambayo ndio chanzo kikubwa cha kuongezeka la joto dunia.

Ndugu Wananchi:

Kutokana na maelezo hayo ni lazima tutafakari ni kwa kiasi gani harakati za kila mtu za uzalishaji na kujitafutia riziki zinazingatia utunzaji na uhifadhi wa Mazingira.  Kutokana na matatizo ya kimazingira yaliopo katika visiwa vyetu ni wazi kuwa ndani ya Zanzibar kuwa idadi ndogo ya watu ambao wanajali utunzaji na uhifadhi wa mazingira katika shughuli zao za kila siku za kujitafutia maisha.  Jambo hili ni hatari hasa ukizingatia kuwa Zanzibar ni visiwa vyenye maliasili chache sana ambazo zinahitajika kwa maendeleo ya maisha ya vizazi vya leo na vijavyo. 

Ndugu Wananchi

Hali halisi ya kimazingira ilivyo hivi sasa katika visiwa vyetu ina lazimisha kila mkaazi wa Zanzibar anze kuchukua hatua leo za kutunza na kuhifadhi Mazingira ili kuwa na Uchumi endelevu kwa faida yetu sote.  Hatua hizo ni pamoja na:

1.     Kuacha kujenga nyumba karibu na vyanzo vya maji na kwenye ardhi za Kilimo.  Ni lazima tuzingatie kuwa hatuwezi kuwa na Uchumi endelevu bila ya kuwa na maji ya kutosha na ardhi ya Kilimo iliyo bora ambayo inazalishwa kwa wingi.

2.     Kuacha kutupa ovyo taka.  Ni vyema turejeshe utamaduni wetu wa kuhifadhi taka zenu, kufagia na kuweka maeneo yetu katika hali ya Usafi ili tujilinde na maradhi mbalimbali ambayo yanaweza kuondoa uhai wetu.  Tukumbuke kuwa miji safi huongeza Uchumi wa nchi kwa kuwa huwa ni kivutio cha wawekezaji mbalimbali.

3.     Tuache kuchimba ovyo mchanga kwani kufanya hivyo tunaongeza mashimo na mahandani na hivyo kuondoa uimara wa visiwa vyetu.  Kila mmoja wetu anatakiwa ahakikishe kuwa anachukua mchanga katika sehemu zilizotengwa kwa ajili hiyo.

4.     Tuache kuvua uvuvi harama na kuharibu maliasili za baharini.  Tukumbuke kuwa sekta ya uvuvi ni mhimili mkubwa wa Uchumi wa Zanzibar na ni sekta ambayo imeajiri idadi kubwa ya watu hapa Zanzibar.  Aidha samaki ndio chanzo kikubwa cha maadini ya protein kwa watu wengi wa Zanzibar.  Kuendelea kuvua uvuvi harama maana yake fursa zote hizo tunaziondoa na hatimae tunakaribisha umasikini na utapia mlo.

5.     Tuache kukata ovyo miti.  Kwa hakika shughuli kama vile za Kilimo, ujenzi, uchimbaji wa mchanga, ukataji wa kuni, uchomaji wa mkaa na chokaa ni mamabo ambayo yanapelekea kutoweka kwa Msitu uliokuwepo Zanzibar.  Kama kila mmoja wetu hatochukua hatua zinaofaa basi viswa vyetu tunaweza kuvifanya jangwa.  Aidha sote kwa pamoja tunatakiwa kuongeza juhudi ya kupanda na kuitunza.

6.     Tuache kutumia mifuko ya plastiki.  Hili tumeshalizungumza sana lakini nawaomba tena wafanyabiasha waache tabia yakuingiza mifuko ya plastiki nchini kwa njia za panya, kwani bila wao mifuko hiyo ingekuwa hivi sasa haipo.

Ndugu wananchi,

Leo tunashuhudia athari za mabadiliko ya tabianchi za ukame wa muda mrefu na mmong’onyoko wa fukwe.  Athari hizi ambazo ni baadhi tu ya athari nyingi za mabadiliko ya tabianchi, zimekuwa zikichangia kwenye kasi ya upoteaji wa miti katika maeneo mbalimbali ya visiwa vyetu.  Miti mingi imekufa na itaendelea kufa kwa kukosa mvua, na mingine imeng’oka na itaendelea kung’oka kwa mmong’onyoko wa fukwe.  Hali hii inatutahadharisha kuwa miti tutakayoipanda tuhakikishe inakuwa na usimamizi mzuri hadi kukuwa kwake na sio kuitupa, na pia tuipande katika maeneo yanayostahiki ili kuepusha kuanguka kwa mmong’onyoko. 

Ndugu wananchi,

Maadhimisho ya siku Mazingira Duniani kwa hapa Zanzibar yanafikia kilele chake siku ya tarehe 5 Juni 2012.  Kwa mwaka huu Ofisi ya Makamu wa Kwanza wa Rais imeamua kuadhimisha siku hii kwa utaratibu tofauti na ule miaka ya nyuma.  Kwa mwaka huu wafanyakazi wa taasisi za Serikali wameshirikiana na wananchi kupitia vikundi vya mazoezi na vya mazingira kutoka Shehia mbalimbali Unguja na Pemba na kufanya usafi kwenye maeneo mbalimbali.  Serikali kupitia OMKR imenunua vifaa mbalimbali vikiwemo mabero na pauro na kuwakabidhi wananchi ili kuendeleza shughuli za usafi katika maeneo yao.  Aidha, OMKR imeshirikiana na wananchi kupanda miti ipatayo ELFU  HAMSINI  huko Pemba hasa katika eneo la Uwandani ambalo limeathirika kwa kuchimbwa matofali ya mawe.  Zaidi ya hayo, OMKR imeendelea kutoa elimu ya mazingira kupitia michezo kwa wadau wa michezo ambapo skuli NANE zilishiriki mashindano ya kombe la mazingira huko kisiwani Pemba.  Mechi ya fainali ya mashindano hayo itafanyika siku ya kilele.  Katika siku hiyo pia kutafanyika mdahalo kwa skuli mbili za sekondari kisiwani Pemba ili kujadili suala la mazingira ambapo hoja na ufafanuzi wa masuala ya kimazingira utatolewa.

Ndugu wananchi,

Pamoja na juhudi zote zinazoendelea kuchukuliwa za kuhifadhi kulinda mazingira yetu, mafanikio halisi yatapatikana kama kutakuwa na ushiriki wenu katika juhudi hizi.  Nawapongeza wananchi walioamua kuunda vikundi vyenye kujishulisha na uhifadhi wa mazingira mjini na vijijni. Muda hauturuhusu kuvitaja kimojakimoja lakini naomba kwa niaba ya Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar wapokee shukurani hizi.

Aidha nachukua fursa hii kuzipongeza taasisi zinazofanya kazi bega kwa bega na OMKR katika kuhakikisha kuwa mazingira yetu hayaharibiwi. Nitakua mwizi wa fadhila ikiwa nitasahau mchango wa Wanahabari katika kutoa taarifa na taaluma zinazohusu mazingira kwa wananchi hapa nchini na nje ya nchi.  Naomba pia nitaje Hoteli ya RENCO ya Nungwi, Pemba Misali Sunset Beach, Benki ya Watu wa Zanzibar (PBZ), United Petroleum Ltd., Stone Town Traders, na Drop of Zanzibar, bila kusahau miradi ya MACEMP na SMOLE kwa msaada wao katika kufanikisha wa maadhimsho haya ya siku ya Mazingira kwa mwaka huu wa 2012.

Ndugu wananchi,

Kwa mara nyengine tena, naomba kuwashauri juu ya haja ya kutekeleza wajibu na jukumu la kulinda mazingira kwa mustakbali wa maisha yetu na vizazi vyetu vijavyo.  Naomba kila mmoja wetu achukue hatua leo za kuhakisha kuwa analinda na anahifadhi Mazingira kwayake na kizazi kijachi

Shime sote tushiriki katika tuhifadhi Mazingira yetu

Ahsanteni sana kwa kunisikiliza.